بیست ژانویه - روز عزای عمومی

27 سال از حوادث 20 ژانویه سال 1990 که همچو صفحه ای قهرمانانه در تاریخ مبارزه ی در راه آزادی آذربایجان می باشد، می گذرد. فاجعه 20 ژانویه که تجسم ساز مبارز بودن مردم آذربایجان در راه آزادی و نمونه بارزی از آمادگی برای تقدیم شهیدان جهت نیل به استقلال می باشد، هر سال به عنوان روز عزای عمومی در سطح گسترده برگزار می گردد.

پیاده کردن سیاست ناعادلانه رهبران اتحاد شوروی علیه سایر ملت هایی که در کشور زندگی می کردند، تغییر تدریجی از رکود اقتصادی که طی مدت طولانی ادامه داشت به بحران، انجام ندادن تدابیر عملی از طرف حکومت برای بهبود وضعیت اجتماعی مردم و سایر موارد منفی موجب نارضایتی به حق هموطنان و همواره زمینه تحقق آرزوی استقلال که مردم آذربایجان آن را طی سالیان متمادی درون خود پرورش داده بودند را فراهم آورد. در کنار آن، سر برآوردن ارمنستان با ادعاهای ارضی علیه آذربایجان و انجام فعالیت های غیر قانونی در قره باغ کوهستانی نیز فارغ از آن موجب وخیمتر شدن اوضاع پیچیده اجتماعی – سیاسی می شد.

بدین ترتیب، از یک طرف احیای جنبش ملی – آزادی مردم آذربایجان و از طرف دیگر تشدید وضعیت اجتماعی  - سیاسی به رهبران اتحاد شوروی بهانه داده تا زمینه برداشتن قدم های سخت علیه آذربایجان را فراهم کنند.

یگان های نیروهای شوروی که از 19 ژانویه تا شب بیستم وارد شهر باکو شدند مردم غیرنظامی که برای اعتراض به خیابانها آمده بودند را به آتش مسلسل و اسلحه گرفتند. همان شب در مناطق مختلف باکو از طرف سربازان شوروی 121 نفر به قتل رسیده، بیش از 700 هموطن مجروح شده و خسارت دید است. با احتساب روزهای بعدی 147 نفر کشته، از بیش از 700 نفر مجروحی که به ثبت رسیده 25 نفر زن و 20  نفر کودک بوده است.

شخصی که به حادثه خونین 20 ژانویه نخستین بار وجهه سیاسی حقیقی داد، رهبر ملی حیدر علی اف شد. ایشان روز بعد فاجعه، زندگی خود و خانواده اش را به خطر انداخت و به نمایندگی دائم آذربایجان در مسکو آمد و اقدام خونین رژیم کمونیستی در آذربایجان را قاطعانه محکوم و اعتراض خود را به جنایت انجام شده علیه ملتمان و قتل انسان های بی گناه ابلاغ کرد، خواستار مجازات مقصران شد و با غم و اندوه مردم آذربایجان شریک شد.

با هدف جاودانه کردن یاد و خاطره شهدای 20 ژانویه، با ابتکار رهبر ملی حیدر علی اف در خیابان شهدا مجموعه اثر " مشعل جاوید" اختصاص داده شده به شهدای مبارزات در راه آزادی آذربایجان احداث شده است. با فرمان رئیس جمهور آذربایجان که در تاریخ 17 ژانویه سال 2000 امضاء شده است، به شهدایی که در زمان فاجعه بیست ژانویه سال 1990 شهید شدند نام فاخر " شهید 20 ژانویه " داده شده است. 

رئیس جمهور الهام علی اف که با موفقیت ادامه دهنده مسیر سیاسی رهبر ملی می باشد نیز به طور مداوم نگرانی ها و دغدغه های خانواده شهدا و جانبازان بیست ژانویه را در اهم توجهات خود قرار می دهد. افزایش حقوق بازنشستگی و بهبود شرایط معیشت و مسکن برای جانبازان و خانواده شهدای حادثه 20 ژانویه که براساس فرامین رئیس کشورمان انجام شده است، به عنوان یکی از نمونه های بارز این دقت و اهمیت از طرف مردم جامعه مثبت ارزیابی می شود. مردم آذربایجان هر سال فاجعه 20 ژانویه که نمادی پاک نشدنی از حافظه خونین آنان می باشد را برگزار می کنند و با احترام فراوان یاد و خاطره فرزندان قهرمان خود را گرامی می دارند و این فاجعه را هیچ زمان از یاد نخواهند برد.